Thang máy gần như không thể rơi tự do như bạn thường thấy trong phim ảnh. Đây là một nỗi lo phổ biến, nhưng thực tế, các thang máy hiện đại được thiết kế với nhiều cơ chế an toàn chống rơi tự do. Do đó, gia chủ có thể yên tâm lựa chọn sử dụng thang máy - một giải pháp di chuyển thông minh và an toàn.
Thang máy có thể rơi trong những trường hợp cực kỳ hiếm hoi và chỉ khi tất cả các hệ thống an toàn đều gặp trục trặc nghiêm trọng cùng lúc. Tuy nhiên, khả năng này xảy ra trên thực tế là cực kỳ thấp do các cơ chế an toàn chồng chéo được thiết kế để ngăn chặn điều đó.
- Đặc điểm cấu tạo thang được thiết kế đảm bảo tiêu chuẩn an toàn:
- Cáp nâng chắc chắn: Thang máy không treo bằng một sợi cáp duy nhất mà thường có từ 4 đến 8 sợi cáp thép độc lập. Mỗi sợi cáp đều được thiết kế để chịu được toàn bộ tải trọng của buồng thang và đối trọng. Điều này có nghĩa là, ngay cả khi một vài sợi cáp bị đứt (một sự kiện rất hiếm), các sợi còn lại vẫn có thể giữ an toàn cho buồng thang. Các sợi cáp được kiểm tra định kỳ và thay thế trước khi chúng có dấu hiệu mòn quá mức.
- Bộ giới hạn tốc độ (Governor): Đây là một trong những tính năng an toàn quan trọng nhất. Nếu thang máy di chuyển quá tốc độ cho phép (do đứt cáp hoặc các sự cố khác), một thiết bị gọi là governor sẽ kích hoạt phanh kẹp an toàn, giữ chặt buồng thang vào ray dẫn hướng, ngăn không cho thang rơi tự do.
- Phanh cơ tự động (Safety gear): Khi được kích hoạt bởi bộ giới hạn tốc độ, phanh cơ sẽ dừng cabin ngay lập tức, dù mất điện hay đứt cáp.
- Hệ thống chống rơi khi mất điện: Khi mất điện, thang máy không rơi xuống mà sẽ dừng lại an toàn nhờ hệ thống hãm và bộ lưu điện (UPS).
- Giảm chấn đáy hố PIT: Trong trường hợp cực kỳ hy hữu cabin trượt xuống, giảm chấn thủy lực hoặc lò xo ở đáy hố PIT sẽ làm giảm lực va chạm.
- Thang máy đảm bảo các quy định an toàn theo tiêu chuẩn trong nước và quốc tế:
Trước khi thang được đưa vào sử dụng đều cần phải vượt qua quy trình kiểm định. Thậm chí các hãng thang lớn còn phải trải qua các bài kiểm tra khắt khe nhằm đánh giá, kiểm tra mức độ an toàn. Một số tiêu chuẩn có thể kể đến như Tiêu chuẩn Châu Âu EN 81-20:2020; EN 81-50:2020, ASME A17.1 : 2000, CSA B44 – 00,...cùng tiêu chuẩn trong nước, điển hình là QCVN 02:2019/BLĐTBXH ban hành năm 202019 bởi Cục An toàn Lao động biên soạn.
Trong quá tình tìm hiểu, nhiều khách hàng vẫn còn hiểu chưa đúng về sự khác nhau giữa sự cố thang máy rơi tự do và sự cố trôi thang. 2 sự cố này sở hữu một số điểm khác biệt cơ bản như:
• Sự cố thang máy rơi tự do: Xảy ra khi cáp thang bị đứt khiến cabin rơi xuống hố pit với tốc độ cao, không có bất cứ bộ phận an toàn thang máy nào có thể làm giảm tốc độ. Đây là tình huống gây nhiều nguy hiểm nhất nếu không được xử lý kịp thời.
• Sự cố trôi thang: Xảy ra khi có hiện tượng tụt cáp ở một vài tầng khiến vận tốc thang máy đột ngột tăng cao, sau đó ổn định lại và hoạt động bình thường. Trường hợp này sẽ được bắt gặp ở các thang máy trên các tòa nhà cao tầng đã sử dụng lâu năm nhưng chưa chú trọng bảo trì, bảo dưỡng định kỳ. Tình huống này không quá nguy hiểm và có thể khắc phục dễ hơn.
2. Nguyên nhân khiến thang máy rơi tự do:
Thang máy "rơi" thực chất là sự mất kiểm soát hoàn toàn tốc độ, dẫn đến việc buồng thang lao xuống giếng thang với tốc độ cao. Các nguyên nhân lý thuyết có thể dẫn đến tình trạng này bao gồm:
Sau khi phân tích các trường hợp thang máy rơi tự do trong thực tế, có thể nói những nguyên nhân sau chính là lý do chính dẫn tới sự cố này:
• Công tác bảo trì kém hiệu quả: Thang máy sau một thời gian sử dụng không được bảo trì, bảo dưỡng, các động cơ và linh kiện bên trong sẽ dần xuống cấp gây ảnh hưởng đến hoạt động của thang. Trường hợp linh kiện, cáp kéo xuống cấp nghiêm trọng có thể dẫn đến tai nạn rơi thang tự do vô cùng nguy hiểm.
• Thời gian sử dụng thang quá lâu: Những thang máy có tuổi thọ trên 10 năm nhưng không được thay thế các linh kiện mới hoặc tra dầu định kỳ có thể dẫn đến hoạt động kém trơn tru, tạo nhiều ma sát trong quá trình di chuyển, lâu dần tác động xấu đến hệ thống cáp kéo dẫn đến các tình huống không mong muốn.
• Thang máy rơi do lỗi cáp tải: Trường hợp khác có thể xuất phát từ việc mòn cáp tải và puly máy kéo gây ra hiện tượng trôi thang, tuy nhiên tốc độ trôi chưa đạt đến ngưỡng khống chế của bộ thắng cơ nên chúng không hoạt động, từ đó dẫn tới rơi thang máy không kiểm soát
• Thang máy rơi do lỗi cảm biến: Nếu thang máy có lỗi ở bộ phận cảm biến dừng tầng khiến bộ điều khiển không nhận được yêu cầu hành trình, thang máy sẽ không được phát tín hiệu dừng và cứ thế rơi xuống theo quán tính.
• Thang máy rơi do bộ điều tốc bị lỗi: Khi thang máy xảy ra sự cố, bộ điều tốc có tác dụng điều chỉnh tốc độ thang hợp lý. Tuy nhiên, vì một lý do nào đó bộ điều tốc bị lỗi, lúc này thang máy không được điều chỉnh tốc độ về ngưỡng cho phép sẽ theo đà rơi xuống phía dưới.
• Thang máy rơi do lỗi phanh: Nếu bộ cân tải bị lỗi, không thể hoạt động sẽ làm phanh động cơ chính bị trôi khi chở quá tải trọng cho phép. Khi đó, thang máy sẽ rơi tự do xuống phía dưới mà không thể cản lại.
Tóm lại, mặc dù nguy cơ thang máy bị đứt là có thật về mặt lý thuyết, nhưng với công nghệ và các tiêu chuẩn an toàn hiện đại, khả năng này xảy ra trên thực tế là cực kỳ thấp. Bạn có thể yên tâm khi sử dụng thang máy được bảo trì đúng cách
3. Lưu ý sử dụng thang máy đúng cách:
Để sử dụng thang máy an toàn và giảm thiểu rủi ro, bạn nên lưu ý những điều sau:
• Không chen lấn, xô đẩy khi bước vào thang máy
• Không ấn nút liên tục hoặc bấm quá nhiều nút: Việc ấn nút liên tục có thể dẫn đến lỗi hệ thống cảm biến dừng tầng và hệ thống điều khiển, từ đó gây ảnh hưởng đến hoạt động của thang máy.
• Không sử dụng thang máy trong trường hợp hỏa hoạn: Trong trường hợp hỏa hoạn, nên di chuyển bằng thang bộ để tránh trường hợp đang di chuyển thì thang máy bỗng mất điện, hoặc lửa có thể lan đến các linh kiện thang máy gây mất an toàn khi di chuyển.
• Không nên vui chơi gần hoặc trong thang máy: Việc hạn chế vui chơi phía gần hoặc trong thang máy giúp đảm bảo an toàn cho người sử dụng
• Không nên giữ cửa bằng vật lạ: Giữ cửa thang bằng vật lạ lâu ngày sẽ gây lỗi hệ thống cảm biến cửa thang máy, trường hợp xấu nhất có thể xảy ra là thang máy rơi tự do.
• Không chở quá tải hoặc vượt quá công suất thang máy: Việc bắt thang máy làm việc quá tải trọng khiến cáp kép quá tải, hậu quả dẫn đến hiện tượng đứt gãy cáp, ảnh hưởng không nhỏ đến độ an toàn cho người dùng khi di chuyển.
• Cách xử lý khi gặp sự cố trong thang máy: Khi gặp các sự cố thang máy, cần giữ thái độ bình tĩnh, bấm nút khẩn cấp hoặc gọi cứu hộ, sau đó ngồi chờ trong cabin, tuyệt đối không tìm cách mở cửa, đập cửa hoặc trèo ra ngoài.
• Đặc biệt, thang máy khi sử dụng cần được bảo trì, bảo dưỡng thường xuyên theo khuyến nghị của nhà sản xuất.
Tuân thủ những lưu ý trên sẽ giúp bạn và những người xung quanh sử dụng thang máy một cách an toàn và hiệu quả hơn. Bạn có còn thắc mắc nào khác về an toàn thang máy không? Nếu cần tư vấn, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được giải đáp:
Hotline: 0822 805 805
Email: lienhe@thangmayachau.vn
Website: thangmayachau.vn
Fanpage: https://www.facebook.com/Thangmayachau